Άγρια Ορνιθοπανίδα

Ειδικό νομικό πλαίσιο βρίσκεται σε ισχύ προκειμένου για την προστασία, τη διαχείριση, τη ρύθμιση και την εκμετάλλευση των πτηνών που διαβιούν σε ευρωπαϊκό έδαφος κράτους μέλους. Πρόκειται για την Οδηγία 2009/147/ΕΚ, με την οποία η Ελλάδα συμμορφώθηκε εκδίδοντας τις Υπουργικές Αποφάσεις 37338/1807/Ε.103-2010 και 8353/276/Ε103-2012.

Στη χώρα μας φιλοξενούνται περίπου 450 διαφορετικά είδη πτηνών, ενώ μόνο στο νομό Αττικής, ένα αμιγώς αστικό τοπίο, έχουν καταγραφεί περί τα 320 είδη! Η Οδηγία προστατεύει εκτός από τα πτηνά, τα αυγά, τις φωλιές και τους οικοτόπους τους.

Βασικά της σημεία είναι τα εξής:

• Ο βασικός στόχος για όλα τα είδη πτηνών είναι να διαφυλαχθεί, διατηρηθεί ή αποκατασταθεί επαρκής ποικιλία και επιφάνεια οικοτόπων. Αναφορικά με τους οικοτόπους και βιοτόπους, η διατήρηση, συντήρηση και αποκατάστασή τους απαιτεί:
  α) τη δημιουργία ζωνών προστασίας και τη συντήρηση και διευθέτηση σύμφωνα με τις οικολογικές απαιτήσεις των οικοτόπων που βρίσκονται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό των ζωνών προστασίας
  β) την αποκατάσταση των κατεστραμμένων βιοτόπων και τη δημιουργία νέων βιοτόπων.
• Για τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, τα είδη που είναι ευπαθή σε ορισμένες μεταβολές των οικοτόπων τους, τα είδη που θεωρούνται σπάνια (λόγω μικρού πληθυσμού ή περιορισμένης τοπικής εξάπλωσης) και άλλα είδη που έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προσοχής, λόγω ιδιοτυπίας του οικοτόπου τους, προβλέπονται μέτρα ειδικής διατηρήσεως, ώστε να εξασφαλιστεί η αναπαραγωγή και η επιβίωσή τους. Ανάλογα μέτρα υιοθετούνται και για τα αποδημητικά πουλιά.
• Τα κράτη μέλη υιοθετούν μέτρα προκειμένου να αποτραπεί η ρύπανση και η υποβάθμιση των εν λόγω οικοτόπων.
• Υιοθετούν επίσης μέτρα για να εγκαθιδρύσουν ένα γενικό καθεστώς προστασίας όλων των ειδών πτηνών και πιο συγκεκριμένα απαγορεύουν:
  α) τον εκ προθέσεως φόνο ή σύλληψη πτηνών με οποιονδήποτε τρόπο
  β) την εκ προθέσεως καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και των αυγών και της αφαιρέσεως των φωλιών
  γ) τη συλλογή των αυγών στη φύση και την κατοχή τους, έστω και κενών
  δ) τη σκόπιμη ενόχληση των πτηνών, ιδιαίτερα κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξαρτήσεως
  ε) την κατοχή των ειδών πτηνών, των οποίων απαγορεύεται η θήρα και η σύλληψη.
• Απαγορεύουν επίσης την πώληση, τη μεταφορά για πώληση, την κατοχή για πώληση καθώς και τη διάθεση για πώληση των ζωντανών και νεκρών πτηνών καθώς και οιουδήποτε μέρους ή προϊόντος που προέρχεται από το πτηνό και που αναγνωρίζεται εύκολα. Οι παραπάνω δραστηριότητες επιτρέπονται για συγκεκριμένα μόνο είδη (Παράρτημα 3) και μόνο εφόσον τα πτηνά έχουν συλληφθεί ή φονευθεί ή αποκτηθεί με νόμιμο τρόπο.
• Ανάλογα με το επίπεδο του πληθυσμού τους, τη γεωγραφική κατανομή και το ρυθμό αναπαραγωγής τους, ορισμένα είδη (Παράρτημα 2) είναι δυνατόν να αποτελέσουν αντικείμενο θηρευτικής δραστηριότητας.
• Όσον αφορά τη θήρα, τη σύλληψη ή τη θανάτωση πτηνών, τα κράτη μέλη απαγορεύουν τη χρήση οποιουδήποτε μέσου, εγκαταστάσεων ή μεθόδων μαζικής ή όχι επιλεκτικής συλλήψεως ή θανατώσεως, ή που μπορεί να προκαλέσει τοπικά την εξαφάνιση ενός είδους καθώς και την καταδίωξη με τα μεταφορικά μέσα.
• Εξαιρέσεις για τα παραπάνω προβλέπονται μόνο για:
  α) λόγους υγείας και δημόσιας ασφάλειας, λόγους αεροπορικής ασφάλειας, για να προληφθούν σοβαρές ζημιές στις καλλιέργειες, στα οικιακά ζώα, στα δάση, στην αλιεία και στα ύδατα και για την προστασία της χλωρίδας και πανίδας,
  β) για ερευνητικούς και διδακτικούς σκοπούς, για σκοπούς εμπλουτισμού πληθυσμών και επανεισαγωγής, καθώς και για εκτροφή σχετική με αυτές τις ενέργειες,
  γ) για να επιτραπεί με αυστηρά ελεγχόμενους όρους και τρόπο επιλεκτικό η σύλληψη, η κράτηση και η ορθολογική εκμετάλλευση ορισμένων πτηνών σε μικρές ποσότητες.