Ελληνικά Προστατευόμενα Είδη Άγριας Πανίδας

Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των τοπογραφικών και κλιματικών της χαρακτηριστικών, η Ελλάδα ξεχωρίζει για την πλούσια βιοποικιλότητα της: 30.000 – 50.000 είδη πανίδας, 6.000, περίπου, είδη χλωρίδας, τον μεγαλύτερο πληθυσμό ενδημικών ειδών ιχθυοπανίδας γλυκού νερού στη Μεσόγειο και περισσότερα από 400 είδη πτηνών.

Στον ιστότοπο του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, στην ενότητα εφαρμογής σύμβασης CITES, βρίσκονται τα ελληνικά είδη CITES, τα οποία διακρίνονται σε θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, ιχθύες, ασπόνδυλα και χλωρίδα.

Δεκάδες από αυτά τα είδη απειλούνται με εξαφάνιση, με τα κυριότερα από αυτά να είναι τα εξής:

1. Μεσογειακή Φώκια Monachus Monachus: Είναι ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά της Ευρώπης και περίπου ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός της βρίσκεται σε ελληνικές θάλασσες. Ειδικότερα, στη Γυάρο κατοικεί περί το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της ενώ ο συνολικός αριθμός στην Ελλάδα εκτιμάται πως είναι 300 Monachus Monachus. Με τα ψάρια των θαλασσών να έχουν υποστεί δραματική μείωση, κινδυνεύει από έλλειψη τροφής. Παγιδεύεται συχνά στα αλιευτικά εργαλεία, όπου μπορεί να τραυματιστεί ή/και να θανατωθεί, ενώ ειδικά τα νεαρά φωκάκια – που δεν έχουν μάθει ακόμα να κολυμπούν – μπορεί να τραυματιστούν θανάσιμα από τα «δίχτυα φαντάσματα» που ξεμένουν στον βυθό της θάλασσας. Όπως και όλα τα θαλάσσια θηλαστικά, κινδυνεύει επίσης από τη ρύπανση των θαλασσών, την όχληση από τα σκάφη και την κλιματική κρίση.
2. Χελώνα Καρέτα Caretta Caretta: Κολυμπά στις ελληνικές θάλασσες περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια και σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξαφάνιση. Η Ελλάδα φιλοξενεί περίπου το 60% των φωλιών της Μεσογείου και, παράλληλα, στη χώρα μας υπάρχουν δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας της χελώνας καρέτα: το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου με τις έξι παραλίες ωοτοκίας στον Κόλπο του Λαγανά, στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο, στη δυτική Πελοπόννησο. Τα παρεπόμενα της ανεξέλεγκτης αλιείας και της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης (δηλαδή τα σκουπίδια, τα δίχτυα και τα αγκίστρια από τα παραγάδια των ψαράδων) στις παραλίες όπου γεννούν οι Καρέτα-καρέτα έχουν αυξήσει τις απειλές που αντιμετωπίζουν.
3. Φυσητήρες: Πρόκειται για το τρίτο μεγαλύτερο ζώο στον πλανήτη με το μεγαλύτερο εγκέφαλο και έχει βρει καταφύγιο στις ελληνικές θάλασσες. Στην Ελληνική Τάφρο, με τα υποβρύχια φαράγγια της και τους γκρεμούς της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου –το Φρέαρ των Οινουσσών 5.121 μ– και είναι το καταφύγιο 200, περίπου, φυσητήρων. Τα μεγάλα βάθη της είναι ιδανικά για τις βουτιές του ζώου, που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 90 λεπτά, για να βρει τροφή. Η Ελληνική Τάφρος είναι, ταυτόχρονα, το μοναδικό μέρος της Μεσογείου, όπου οι θηλυκές γεννούν και μεγαλώνουν τα μικρά τους, αλλά και που κοινωνικές ομάδες και μοναχικοί αρσενικοί συνυπάρχουν όλο τον χρόνο. Απειλούνται με εξαφάνιση από: Ανθρωπογενείς ήχους όπως οι ήχοι από τις σεισμικές έρευνες για έρευνα υδρογονανθράκων, τις στρατιωτικές ασκήσεις και τις προπέλες των σκαφών, την κλιματική αλλαγή, την αλιεία με παρασυρόμενα αφρόδιχτα και τη ρύπανση των θαλασσών από πετρελαιοκηλίδες ή από την κατάποση πλαστικών.
4. Γύπες: Στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου στον Έβρο συνυπάρχουν αρμονικά με την παραδοσιακή κτηνοτροφία, 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης, με «πρωταγωνιστές» τον μαυρόγυπα και τον «Βενιαμίν» των γυπών, ασπροπάρη.
5. Κόκκινο Ελάφι: Το κόκκινο ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, όμως, οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούµενων ζώων της χώρας. Ο προστατευµένος πληθυσµός της Πάρνηθας είναι σήμερα ο πιο μεγάλος της χώρας, αλλά παραμένει απομονωμένος και ευάλωτος. Η παράνομη υλοτομία, η λαθροθηρία, η αποψίλωση των δασών και οι πυρκαγιές έχει οδηγήσει σε συντριπτική μείωση του πληθυσμού του, με αποτέλεσμα πλέον να θεωρείται ότι απειλείται με εξαφάνιση.
6. Ο βάτραχος της Καρπάθου: Αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα και ειδικότερα στο νησί της Καρπάθου. Παράλληλα, αξιολογείται ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη. Όπως συμβαίνει και με άλλα είδη αμφιβίων που ζουν σε συνθήκες διπλού νησιωτισμού, δηλαδή σε μικρές διάσπαρτες υδατοσυλλογές πάνω σε νησιά, οι δυνατότητες διασποράς του είναι ελάχιστες. Αν και στις απομονωμένες τοποθεσίες όπου ζει προστατεύεται από πιθανές επικίνδυνες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γεννούν μία σειρά από κινδύνους που, λόγω της περιορισμένης κατανομής του, απειλούν άμεσα το σύνολο του εύθραυστου πληθυσμού του.