Εμπόριο Άγριας Πανίδας
Νόμιμο Εμπόριο
Το εμπόριο άγριας ζωής διακρίνεται σε νόμιμο ρυθμιζόμενο εμπόριο και παράνομο ή μη ρυθμιζόμενο. Αμφότερα αποτελούν ιδιαιτέρως μεγάλες και επικερδείς “βιομηχανίες”.
Βασική επιδίωξη του Κανονισμού 338/97 του Συμβουλίου είναι η προστασία των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας και να εξασφαλιστεί η διατήρησή τους με τον έλεγχο του εμπορίου τους. Ο Κανονισμός εφαρμόζεται τηρουμένων των στόχων, των αρχών και των διατάξεων της σύμβασης CITES (σύμβαση για το διεθνές εμπόριο των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση) και θεσπίζει ενιαίους για όλα τα κράτη μέλη κανόνες αναφορικά με την εισαγωγή και την εξαγωγή ζώων και φυτών που απειλούνται με εξαφάνιση καθώς και προϊόντων που προέρχονται από αυτά.
Η εισαγωγή δειγμάτων ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση στην ΕΕ προϋποθέτει την έκδοση άδειας από αρχή του κράτους μέλους προορισμού ή κοινοποίηση της εισαγωγής. Η εξαγωγή από την ΕΕ απαιτεί άδεια εξαγωγής ή πιστοποιητικό επανεξαγωγής που εκδίδεται από αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκονται τα δείγματα. O Κανονισμός συνοδεύεται από 4 Παραρτήματα στα οποία απαριθμούνται οι κατηγορίες των ειδών για τα οποία προβλέπεται διαφορετικός βαθμός προστασίας αναλόγως με το μέγεθος της απειλής για τα είδη.
Περαιτέρω περιορισμοί ενδέχεται να επιβληθούν σε ειδικές περιστάσεις, και τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν δικούς τους αυστηρότερους κανόνες. Ειδικοί κανόνες ισχύουν για δείγματα που έχουν γεννηθεί και εκτραφεί σε αιχμαλωσία ή που έχουν αναπαραχθεί τεχνητώς, που αποτελούν μέρος προσωπικών αντικειμένων ή που προορίζονται για επιστημονικά ιδρύματα.
Παράνομο Εμπόριο
Το παράνομο εμπόριο άγριας πανίδας έχει βαριές συνέπειες, ζημιώνει ανεπανόρθωτα τόσο την υγεία των ζώων όσο και την ευζωία τους, καθώς έρχονται αντιμέτωπα με βίαιες και απάνθρωπες συμπεριφορές από τους λαθρεμπόρους ή τους αγοραστές. Επιπλέον, υποσκελίζει την υγεία του κοινού, συντελεί στην καταστροφή της βιοποικιλότητας και θεωρείται μία από τις δραστηριότητες που υπάγονται στο οργανωμένο έγκλημα.
Το λαθρεμπόριο περιλαμβάνει ζώα κάθε είδους, από ζώα συντροφιάς και παραγωγής μέχρι και άγρια ζώα ή ακόμη και είδη προς εξαφάνιση. Κάποια αιχμαλωτίζονται στα ενδημικά τους ενδιαιτήματα ή προέρχονται από παράνομους εκτροφείς ή από τη μαύρη αγορά.
Το εμπόριο λαμβάνει χώρα μέσω διαδικτύου, αγγελιών, καταστημάτων πώλησης ζώων, υπαίθριων αγορών και προσωπικών συλλογών. Ιδίως στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης το παράνομο εμπόριο ειδών άγριας πανίδας βρίθει. Το παγκόσμιο λαθρεμπόριο της άγριας πανίδας υπολογίζεται ότι φτάνει ακόμη και τα 23 δισεκατομμύρια δολάρια, κατατάσσοντας το μεταξύ των πλέον επικερδών παράνομων δραστηριοτήτων, μαζί με το εμπόριο ανθρώπων (human trafficking) και ναρκωτικών.
Ανάμεσα στα συχνότερα θύματά του είναι τα μεγάλα θηλαστικά, όπως οι ρινόκεροι, οι τίγρεις και οι αρκούδες αλλά και μικρότερα ζώα όπως ο παγκολίνος και ο οξύρρυγχος.
Ωστόσο στην πράξη αφορά σε εκατομμύρια ζώα από χιλιάδες είδη, που θυσιάζονται στην κοσμητολογία, την κατασκευή κοσμημάτων, το εμπόριο κατοικίδιων και τον εφοδιασμό ζωολογικών κήπων, την ιατρική, την συλλογή τροπαίων και την τέχνη, ή απλώς την κουζίνα άγριων θηραμάτων, η οποία σε ορισμένες κουλτούρες θεωρείται στοιχείο πολυτέλειας. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως και στην περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές κατασχέσουν ζώα που έχουν εισαχθεί στη χώρα μέσω λαθρεμπορίου, λόγω έλλειψης κατάλληλων δομών και καταφυγίων, τα ζώα αυτά παραμένουν σε μία μετέωρη κατάσταση επ’ αόριστον.
Ενδεικτικά:
Οι ελέφαντες καταδιώκονται για να καταλήξουν κοσμήματα από ελεφαντόδοντο, για το δέρμα και το κρέας τους, ενώ υπολογίζεται ότι από το 2011 περίπου 20.000-30.000 ελέφαντες σκοτώνονται παρανόμως κάθε χρόνο. Από το κέρατο ρινόκερου κατασκευάζονται γλυπτά, κοσμήματα και εν γένει διακοσμητικά. Παράλληλα και σύμφωνα με την παραδοσιακή ασιατική ιατρική, η σκόνη από κέρατο ρινόκερου χρησιμεύει στη θεραπεία εύρους ασθενειών. Οι παγκολίνοι επίσης φημίζονται τόσο για τις “ευεργετικές ιδιότητές” τους στην κινεζική ιατρική όσο και τη “γκουρμέ λιχουδιά” που αποτελεί το κρέας τους στο Βιετνάμ και όσο για τις τίγρεις, εμπορεύσιμο είναι από το κρέας και τη γούνα τους, όσο και για τα οστά και τα γεννητικά τους όργανα. Τέλος, περίπου 3.000 ανθρωποειδείς πίθηκοι θανατώνονται κάθε χρόνο προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στον τομέα της ιατρικής, πολιτιστικές εκδηλώσεις και τροφή.