Βιομηχανική Κτηνοτροφία

Η εντατική ή βιομηχανική κτηνοτροφία είναι η μέθοδος εκτροφής ζώων σε περιορισμό (κλειστό χώρο) με υψηλή πυκνότητα ζώων. Άλλες μορφές κτηνοτροφίας είναι η εκτατική, η νομαδική και η βιολογική.

• Εκτατική κτηνοτροφία: Παραδοσιακή μέθοδος εκτροφής ζώων όπου τα ζώα διαβιούν σε εξωτερικούς χώρους.
• Νομαδική Κτηνοτροφία: Μετακινούμενη κτηνοτροφία όπου έχουμε τη μετακίνηση κοπαδιών από τα θερινά στα χειμερινά βοσκοτόπια. 
• Βιολογική Κτηνοτροφία: Η μέθοδος εκτροφής ζώων που στοχεύει παράλληλα στην αειφορική διαχείριση των βοσκοτόπων και προάγει την ευζωία των εκτρεφόμενων ζωικών πληθυσμών.

Ενώ ο άνθρωπος ασχολείται με την κτηνοτροφία ήδη από τη νεολιθική εποχή, από τη βιομηχανική επανάσταση και έκτοτε, το μοντέλο που επικράτησε είναι αυτό της “φάρμας – εργοστασίου” που έχει ως αποκλειστικό στόχο την εκτροφή ζώων και την παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων. Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να εκτοξεύεται στα ύψη, η εντατική εκτροφή έχει επικρατήσει προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες για σίτιση αλλά και λόγω κολοσσιαίων οικονομικών συμφερόντων, καταναλώνοντας πόρους και εκτάσεις γης, “εκτρέφοντας” σε άθλιες συνθήκες – ουσιαστικά βασανίζοντας – δισεκατομμύρια ζώα. Ο αντίκτυπος της βιομηχανικής κτηνοτροφίας εντοπίζεται στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία, την οικονομία και φυσικά την ευζωία των ζώων στα οποία αφορά. 

Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις 

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εντατικής κτηνοτροφίας προκύπτει κάπως έτσι: Οι συνεχείς ανάγκες της βιομηχανίας καταρχάς σε εδαφικές εκτάσεις, τόσο για  εκτροφή ζώων και παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, όσο και για παραγωγή ζωικών τροφών (κυρίως σόγιας) οδηγούν σε αποψιλώσεις δασών. Το φαινόμενο της αποψίλωσης συντελεί στην αδυναμία διατήρησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας και στην αύξηση αυτής, λόγω της οικουμενικής μείωσης του “πράσινου”. Όσον αφορά το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, η βιομηχανική κτηνοτροφία ευθύνεται έως και για το 90% της αποψίλωσής του. Παράλληλα, διόλου αμελητέα είναι η ποσότητα ανθυγιεινών εκπομπών, κυρίως μεθανίου, αμμωνίας και διοξειδίου του άνθρακα, που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα από τα βοοειδή, η οποία υπολογίζεται σε δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με στοιχεία της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του Ο.Η.Ε. στην εντατική κτηνοτροφία καταλογίζεται περί το 14,5% των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.  Περιβαλλοντικές επιπτώσεις απαντώνται ακόμη στην τεράστια κατανάλωση νερού και ενέργειας, τη ρύπανση των υδάτινων πόρων, την υποβάθμιση του εδάφους και την καταστροφή των βιοτόπων, κατά βάση λόγω των αποβλήτων των ζώων και της χρήσης φυτοφαρμάκων/ζιζανιοκτόνων. 

Επιπτώσεις στην υγεία

Είναι προφανές ότι η κατανάλωση και δη η αλόγιστη υπερκατανάλωση ζωικών προϊόντων αμφιβόλου προελεύσεως, έχει επιπτώσεις στην υγεία μας. Πληθώρα ιατρικών μελετών έχει συνδέσει την υπερκατανάλωση ιδίως κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με σοβαρές ασθένειες όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη τύπου 2.

Ο Π.Ο.Υ. κατατάσσει το επεξεργασμένο κρέας (αλλαντικά) στις καρκινογόνες τροφές ενώ το κόκκινο στις πιθανώς καρκινογόνες. Οι συνθήκες στις οποίες διατηρούνται τα εκτρεφόμενα ζώα χαρακτηρίζονται από υπερβολική συσσώρευση ζώων και παράλληλα καμία τήρηση κανόνων υγιεινής, δημιουργώντας έτσι πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ασθενειών. Οι ασθένειες αυτές (ζωονόσοι), άμεσα σχετιζόμενες με τη στενή επαφή μεταξύ ανθρώπων και ζώων, μαστίζουν μεγάλη πληθυσμιακή κοινότητα, ενώ είναι πολύ πιθανό να καταλήξουν σε επιδημία ή πανδημία. Είναι επίσης γνωστό πως η συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών στα ζώα εκτροφής ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων ιδιαίτερα ανθεκτικών στις φαρμακευτικές αγωγές και επικίνδυνων για τους ανθρώπους. Χαρακτηριστικό είναι πως τα τρία τέταρτα των πιο σύγχρονων επιδημιών που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία, προέρχονται από ζώα (Covid-19, γρίπη των χοίρων, γρίπη των πτηνών).

Κοινωνικές επιπτώσεις 

Η εντατική εκτροφή ζώων συνδέεται με την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (βλ. ιθαγενείς πληθυσμούς που εκτοπίζονται χάριν κολλοσών της εντατικής κτηνοτροφίας) και την κοινωνική αδικία υπό τη μορφή της επικράτησης μεγάλων μονάδων εντατικής παραγωγής που αντικαθιστούν μικρότερες, οικογενειοκρατικές και πιο παραδοσιακές δομές. Ακόμη, εάν μέρος των εκτάσεων που έχουν δεσμευτεί για την παραγωγή ζωοτροφών για την εντατική κτηνοτροφία, αξιοποιούνταν σε διαφορετικές (φυτικές) καλλιέργειες θα συνέβαλε στην τμηματική έστω επίλυση μέρους του παγκόσμιου επισιτιστικού προβλήματος. 

Κατά τον Peter Singer, η βιομηχανική κτηνοτροφία ευθύνεται για τόσο πόνο και δυστυχία όσο οι πιο αιματηροί πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας.