Αρμοδιότητα Δήμων για τη Διαχείριση Αδέσποτων Ζώων
Αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι οι Δήμοι, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα. Οι Δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν εφεξής ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης. Την εποπτεία της εφαρμογής των επιχειρησιακών προγραμμάτων περισυλλογής και διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, καθώς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων που εκπονούν οι Δήμοι την έχει με τη σειρά του το Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, στο οποίο ανατίθενται και ο συντονισμός και η ευθύνη για τη γενικότερη πρόοδο στο θέμα της αντιμετώπισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς από τους Δήμους, όπως ρητώς προβλέπεται στο άρθρο 3 παρ. 2 και 3 του Ν. 4830/2021.
Οι αρμοδιότητες και υποχρεώσεις των δήμων συνοψίζονται στα εξής σημεία:
- περισυλλογή,
- παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης,
- ηλεκτρονική σήμανση και καταγραφή,
- στείρωση,
- εύρεση αναδόχου,
- υιοθεσία.
Έχουν ακόμη την υποχρέωση να ιδρύουν και να λειτουργούν δημοτικά κτηνιατρεία, καταφύγια και αποτεφρωτήρια ζώων συντροφιάς. Τέλος έχουν την υποχρέωση σύστασης Επιτροπής Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων, η οποία εκ του νόμου πρέπει να απαρτίζεται από 2 μέλη ορισμένα από φιλοζωικό σωματείο/οργάνωση, 1 κτηνίατρο, 1 επαγγελματία εκπαιδευτή και 1 εκπρόσωπο του Δήμου. Στη διακριτική ευχέρεια των Δήμων έγκειται η ίδρυση και η λειτουργία καταφυγίων ζώων συντροφιάς. Προϋπόθεση για τη νόμιμη λειτουργία τους αποτελεί η καταχώρηση τους στο Υπομητρώο Ζώων Συντροφιάς και η καθημερινή παρουσία προσωπικού τουλάχιστον για 8 ώρες ημερησίως. Ακόμη, οι Δήμοι δύνανται να ιδρύουν και να λειτουργούν περιφραγμένα πάρκα σκύλων σε κοινόχρηστους χώρους εντός του σχεδίου πόλης και οικισμών, όπου οι σκύλοι μπορούν περιφέρονται χωρίς λουρί και οι ιδιοκτήτες τους υποχρεούνται να παραμένουν εντός των περιφραγμένων πάρκων.
Αναφορικά με το ερώτημα “Ποιός φέρει την ευθύνη σε περίπτωση ζημίας από αδέσποτο ζώο”: Στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) καταχωρούνται και οι αδέσποτοι σκύλοι και γάτες, με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα, την ένδειξη “αδέσποτο” και τα στοιχεία του Δήμου στην περιφέρεια του οποίου περισυλλέγησαν, ή του φιλοζωικού σωματείου ή οργάνωσης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή του ιδιώτη που διαθέτει καταφύγιο (εφόσον το αδέσποτο φιλοξενείται εκεί). Αν υφίσταται ανάδοχος, καταγράφονται και τα στοιχεία αυτού. Επομένως σε περίπτωση ζημίας από αδέσποτο, η ευθύνη βαρύνει το πρόσωπο του οποίου τα στοιχεία έχουν καταγραφεί στο ΕΜΖΣ. Εάν πρόκειται για αδέσποτα ζώα συντροφιάς που δεν έχουν σημανθεί, η ευθύνη βαρύνει το Δήμο στα όρια του οποίου προκλήθηκε η βλάβη ή η ζημία. Ο Δήμος ευθύνεται σε αποζημίωση κατά τις διατάξεις των άρθρων 105 – 106 ΕισΝΑΚ (διατάξεις για την αστική ευθύνη του Δημοσίου) και η ευθύνη θεμελιώνεται συνήθως ως παράλειψη που τελείται κατά την κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας των οργάνων του Δήμου όσον αφορά τη λήψη μέτρων για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων.
Αρμόδιοι Φορείς
Αρμόδια αρχή για τη θέσπιση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων αναφορικά με την υγεία των ζώων, την κτηνιατρική δημόσια υγεία, την παρακολούθηση των ζωονόσων και των ζωογόνων παραγόντων, είναι η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Για την εποπτεία των Δήμων που είναι οι αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς εντός των διοικητικών ορίων τους, είναι το Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών.
Η αντιμετώπιση της παθογένειας των αδέσποτων ζώων και της ευζωίας των ζώων γενικότερα απαιτεί την ευαισθητοποίηση και τη συνεχή συνεργασία Πολιτείας και πολιτών.