Προστασία Ιπποειδών

Tο υπάρχον νομικό πλαίσιο για την προστασία των ιπποειδών στη χώρα μας είναι ελλειπές. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς το πόσο στενά συνυφασμένα είναι τα ζώα αυτά με την ελληνική ταυτότητα. Παρακάτω ακολουθεί μία σταχυολόγηση της νομοθεσίας που προστατεύει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τα ιπποειδή. (Να σημειωθεί ότι οι εγκύκλιοι δεν αποτελούν νόμο).

Νόμος 1197/1981

Ο Ν. 1197/1981 ορίζει στα άρθρα 1,2,3 και 8 αυτού υποχρεώσεις, οι οποίες αφορούν και στα ζώα εργασίας (όπου υπάγονται τα ιπποειδή). Ειδικότερα: 

• Ο κάτοχος ιπποειδούς οφείλει να το μεταχειρίζεται καταλλήλως και με στοργή, η οποία εκδηλώνεται μέσω παροχής κατάλληλης και επαρκούς για το είδος τροφής και νερού και εξασφάλισης άνετου, υγιεινού και προσασρμένου στις φυσικές ανάγκες του είδους καταλύματος.
• Επισύρει ποινές φυλάκισης και πρόστιμα σε όποιον φονεύει, βασανίζει, κακοποιεί και εγκαταλείπει ζώα. Ακόμη, ποινές προβλέπονται και για όποιον επιχειρεί να τιθασεύσει ή να συλλάβει ζώα με χρήση πυροβόλου όπλου.  
• Ζώα εργασίας τα οποία καθίστανται ανίκανα για την μέχρι τώρα χρήση τους λόγω γήρατος, ασθένειας, τραυματισμού ή από διαφορετική αιτία, δύνανται να υπόκεινται σε ευθανασία μόνο με τη σύμφωνη γνώμη κτηνιάτρου. 
• Απαγορεύεται η θανάτωση θηλαστικών στα σφαγεία χωρίς να έχει προηγηθεί αναισθησία. Επίσης, χειρουργικές επεμβάσεις που προκαλούν πόνο και αγωνία διενεργούνται αποκλειστικά από κτηνίατρο και μόνο κατόπιν αναισθησίας. 

Νόμος 4711/2020 

Στο Κεφάλαιο Β’ ο Ν. 4711/2020 περιέχει ορισμένες διατάξεις σχετικά με τα αδικήματα της ζωοκλοπής, ιχθυοκλοπής, ζωοκτονίας και ιχθυοκτονίας. Ειδικότερα: 

• Με φυλάκιση τουλάχιστον 2 ετών και χρηματική ποινή τιμωρείται η κλοπή ιπποειδών εν γένει, που εκτρέφονται ή αναπτύσσονται σε χερσαίες εκτάσεις και η εκμετάλλευση των οποίων ανήκει ή έχει νομίμως επί τούτου παραχωρηθεί σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο. 
• Αντίστοιχες ποινές επιφυλάσσονται και στην περίπτωση θανάτωσης με πρόθεση ιπποειδών.  Αν η πράξη της ζωοκλοπής ή της ζωοκτονίας έχει ως αντικείμενο ζώα που βρίσκονται στον περίβολο ή σε στεγασμένο χώρο της οικίας του ιδιοκτήτη τους ή σε ειδικό για τη φύλαξη αυτών περιφραγμένο χώρο ή αν τα ζώα χρησιμοποιούνται για τη διατροφή της οικογένειας του ιδιοκτήτη τους, επιβάλλεται φυλάκιση 3 τουλάχιστον ετών ή χρηματική ποινή.

Νόμος 4830/2021 

Σκοπός του Ν. 4830/2021 είναι η προστασία των ζώων συντροφιάς και δυστυχώς τα ιπποειδή δεν υπάγονται στον ορισμό για τα ζώα συντροφιάς που δίνει ο νόμος ούτε και αναφέρονται στον κατάλογο του Παραρτήματος 1 του Κανονισμού 429/2016. Ώστοσο προστατεύονται από ορισμένες διατάξεις οι οποίες και αφορούν σε όλα τα ζώα. Ειδικότερα: 

• Ως ζώο ορίζεται κάθε έμβιος οργανισμός, που συναισθάνεται και κινείται σε ξηρά, αέρα και θάλασσα ή οποιοδήποτε άλλο υδατικό οικοσύστημα ή υγροβιότοπο, επομένως και τα ιπποειδή. 
• Οι κανόνες για την ευζωία (την καλή φυσική και ψυχική κατάσταση του ζώου σε σχέση με τις συνθήκες στις οποίες διαβιεί και πεθαίνει) αφορούν σε όλα τα ζώα. Ένα ζώο ζει σε συνθήκες ευζωίας εάν: (α) έχει εξασφαλισμένο άνετο, ασφαλές, υγιεινό και κατάλληλο κατάλυμα, προσαρμοσμένο στον φυσικό τρόπο διαβίωσής του, (β) δεν υποφέρει από καταστάσεις, όπως πόνος, φόβος και αγωνία και (γ) είναι ικανό να εκφράζει συμπεριφορές, οι οποίες είναι σημαντικές για την καλή φυσική και ψυχική του κατάσταση. 
• Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις ακόλουθες αρχές: i. Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα. ii. Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης, που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες. iii. Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη. iv. Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση. v. Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης.
• Απαγορεύεται η εκτροφή, η εκπαίδευση και η συμμετοχή ζώων σε οποιοδήποτε είδος μάχης. 
• Επίσης απαγορεύονται η εκτροφή, η εξαγωγή και η χρησιμοποίηση ιπποειδών για παραγωγή δέρματος, κρέατος ή για την παρασκευή φαρμακευτικών ή άλλων ουσιών.
• Απαγορεύεται η κακοποίηση, η κακοποίηση, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ιδίως ο δραστικός και ο μη ιατρογενής περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης, όπως ενδεικτικά η ιπποπέδη, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η εργασία που δεν προβλέπεται για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη.
• Επίσης απαγορεύονται ο φόνος και ο βασανισμός των ζώων, με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία τους. (Ακολουθεί απαρίθμηση πληθώρας πράξεων που απαγορεύονται). 

Εγκύκλιος Υπ.Α.Α.Τ. 1837/108300-2/8/2018

Βασικά σημεία της Εγκυκλίου με θέμα “Προστασία των Ιπποειδών” είναι τα εξης: 

• Οι ιδιοκτήτες ιπποειδών θα πρέπει να μεριμνούν για τη διασφάλιση της καλής υγείας των ζώων τους. 
• Στους σταθμούς εργασίας και στους χώρους διαβίωσης των ζώων θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα απολύμανσης με κατάλληλα και ασφαλή υλικά. 
• Δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μη ικανά ζώα για εργασία, όπως τραυματισμένα, ασθενή, σε προχωρημένη εγκυμοσύνη ή λοχεία και ιπποειδή με κακή συντήρηση οπλών. 
• Χορήγηση επαρκούς και κατάλληλης για το είδος τροφής και νερού καθημερινά, σε δοχείο το οποίο καθαρίζεται τουλάχιστον 1 φορά την ημέρα. 
• Τα ιπποειδή συστήνεται να ασκούνται τουλάχιστον για 30 λεπτά ημερησίως. 
• Προστασία από δυσμενείς καιρικές συνθήκες με παροχή καταλύματος κατάλληλου για το μέγεθος και τις φυσιολογικές ανάγκες του ζώου, ανθεκτικό σε βροχή, εύκολο στο καθάρισμα, επαρκώς περιφραγμένο και ασφαλές (να αποτρέπει τραυματισμό ή διαφυγή του ζώου).
• Στους σταθμούς εργασίας πρέπει να εξασφαλίζεται η παροχή στέγης, η συνεχής πρόσβαση σε φρέσκο νερό και ο επαρκής χώρος για διασφάλιση της ελευθερίας κινήσεων. 
• Τα ιπποειδή εργασίας δεν πρέπει να φορτώνεται με βάρος υπερβολικό για το μέγεθος, την ηλικία και τη φυσική τους κατάσταση και σε κάθε περίπτωση το φορτίο δεν πρέπει να ξεπερνά τα 100 κιλά ή το ⅕ του βάρους του ζώου. 

Εγκύκλιος Υπ.Α.Α.Τ. 1461/205906/2021 

Βασικά σημεία της Εγκυκλίου με θέμα “Προστασία των ιπποειδών εργασίας και των ζώων που μεταφέρονται κατά την διάρκεια θερινών μηνών υπό ακραίες καιρικές συνθήκες”:    

• Τις ημέρες του έτους που επικρατούν θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου υπό σκιάν, τα ιπποειδή εργασίας δεν εργάζονται και δε μεταφέρονται τις ώρες υψηλού θερμικού φορτίου και ιδίως μεταξύ 13:00 – 17:00. 
• Εξασφάλιση ελεύθερης πρόσβασης σε φυσική σκιά ή υπόστεγο και φρέσκο νερό καθόλην την διάρκεια του 24ώρου.