Καταγραφή Ιπποειδών

Είναι σαφές ότι προκειμένου να προστατευτούν επαρκώς τα ιπποειδή απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό τους και τις συνθήκες στις οποίες διαβιούν και πεθαίνουν.

Ενώ η καταγραφή ιπποειδών είναι υποχρεωτική σε όλην την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2008, η Ελλάδα δεν εκπληρώνει την υποχρέωσή της. H απουσία καταγραφής και αναγνώρισης των ιπποειδών ευνοεί αποκλειστικά το παράνομο εμπόριο και όσους εμπλέκονται σε αυτό. Μετά από πολυετείς προσπάθειες και αγώνα, ιδίως συγκεκριμένων φιλοζωικών οργανώσεων και φιλόζωων πολιτών, η υποχρέωση αυτή αναμένεται να τηρηθεί με τη δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για την καταγραφή των ιπποειδών («Κεντρική Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων των Ιπποειδών» – ΚΗΒΔΙ). 

Σε ισχύ βρίσκονται 3 Κανονισμοί που ρυθμίζουν τα περί ιχνηλασιμότητας, αναγνώρισης και καταγραφής των ιπποειδών:

• Κανονισμός 2016/429 (“νόμος για την υγεία των ζώων”), 
• Κανονισμός 2019/2035 και Κανονισμός 2021/963.
• Η Υπουργική Απόφαση  726/107637/2022 καθορίζει τα συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής των παραπάνω Κανονισμών, όσον αφορά τη δημιουργία συστήματος για την ταυτοποίηση και την ιχνηλάτηση των δεσποζόμενων ιπποειδών.
  
  Σύμφωνα με την Υ.Α.: 
• Κάθε ιδιοκτήτης (φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει την κυριότητα ιπποειδούς) ή υπεύθυνος επιχείρησης (φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο έχει υπό την ευθύνη του ιπποειδή, ακόμη και για περιορισμένη χρονική διάρκεια) υποχρεούται να διατηρεί διαρκώς ενημερωμένο αρχείο, στην Κτηνιατρική υπηρεσία της Περιφέρειας στην οποία ανήκει. 
• Σε κάθε ιπποειδές αποδίδεται ένας μοναδικός 9ψήφιος κωδικός. Καταχωρούνται τα στοιχεία ταυτοποίησης του ιπποειδούς (όνομα, περιγραφή ημ/νία γεννήσεως και θανάτου), των εγκαταστάσεων ιπποειδών (στοιχεία ταυτοποίησης υπευθύνου της εγκατάστασης, έδρα, κωδικός εγκατάστασης, ημ/νία εισόδου του κάθε ιπποειδούς στην εγκατάσταση, κτλ) και του υπεύθυνου επιχειρήσεων ιπποειδών(στοιχεία ταυτοποίησης, αναλυτικός κατάλογος με τα ιπποειδή για τα οποία είναι υπεύθυνος, κτλ). 
• Όλα τα δεσποζόμενα ιπποειδή που γεννιούνται στη χώρα ταυτοποιούνται ατομικά με το μοναδικό κωδικό τους, ένα ενιαίο ισόβιο έγγραφο ταυτοποίησης και με ενέσιμο πομποδέκτη (microchip) που εμφυτεύεται αποκλειστικά από κτηνίατρο. Τα παραπάνω ισχύουν για όλα τα ιπποειδή.
• Σε ό,τι αφορά δεσποζόμενα ιπποειδή που διατηρούνται σε ημιελεύθερες εγκαταστάσεις: Ο υπεύθυνος εγκατάστασης ιπποειδών υποβάλει την υπεύθυνη δήλωση της περ. δ’ της παρ. 2 του άρθρου 5, στην κτηνιατρική υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας, που έχει την επίβλεψη της εγκατάστασης, η οποία πραγματοποιεί επιτόπιο έλεγχο και αν διαπιστώσει τη διατήρηση ιπποειδών σε ημιελεύθερες συνθήκες στην εν λόγω εγκατάσταση: α) χορηγεί στον υπεύθυνο της εγκατάστασης αυτής σχετική βεβαίωση, β) ενημερώνει, αναλόγως, την ΚΗΒΔΙ. Επίσης, ο υπεύθυνος εγκατάστασης που διατηρεί ιπποειδή σε ημιελεύθερες συνθήκες κοινοποιεί στην οικεία κτηνιατρική υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας απογραφή του πληθυσμού των ημιελεύθερων ιπποειδών μία φορά κάθε έτος (από 1 έως 31 Μαΐου) και οπωσδήποτε κάθε φορά που μεταβάλλεται ο συνολικός αριθμός των ιπποειδών αυτών.
• Σε περίπτωση θανάτωσης ή θανάτου ιπποειδούς, με ευθύνη του υπεύθυνου επιχείρησης του ιπποειδούς, ανακτάται από το ιπποειδές ο ενέσιμος πομποδέκτης και το αργότερο σε 7 ημέρες από την ημερομηνία θανάτωσης ή θανάτου του ιπποειδούς, παραδίδεται στην κτηνιατρική υπηρεσία της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, όπου καταστρέφεται. Η κτηνιατρική υπηρεσία καταχωρίζει στην ΚΗΒΔΙ τις πληροφορίες για τη θανάτωση ή το θάνατο του ιπποειδούς.

Αρμόδιες Αρχές (Υ.Α. 726/107637/2022)

Η Διεύθυνση Προστασίας των Ζώων, Φαρμάκων και Κτηνιατρικών Εφαρμογών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι αρμόδια για: α) την εισήγηση στον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ για την έγκριση των ενέσιμων πομποδεκτών των ιπποειδών, β) την εισήγηση στον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ για την απόδοση κωδικού στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων, γ) την εισήγηση στον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ για την εξουσιοδότηση για την έκδοση και χορήγηση διευρυμένων εντύπων ταυτοποίησης για εγγεγραμμένα ιπποειδή, δ) την έκδοση εγκυκλίων ή/και εγχειριδίων για την ενιαία εφαρμογή του συστήματος ταυτοποίησης και ιχνηλάτησης των ιπποειδών, ε) την παροχή οδηγιών και υποστήριξης, όταν απαιτείται, για τη συμπλήρωση του εγγράφου ταυτοποίησης των ιπποειδών, στ) τους ελέγχους της παρ. 2 του άρθρου 16, ζ) κάθε άλλη αρμοδιότητα.

Η Διεύθυνση Υγείας των Ζώων είναι αρμόδια για την παροχή οδηγιών και υποστήριξης, όταν απαιτείται, για τη συμπλήρωση των υγειονομικών πληροφοριών του εγγράφου ταυτοποίησης. 

Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας είναι αρμόδιες για: α) την απόδοση κωδικών αριθμών καταχώρισης στις εγκαταστάσεις ιπποειδών, β) την έκδοση εγγράφων ταυτοποίησης για τα ιπποειδή της περιοχής αρμοδιότητάς τους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παρούσας και των Κανονισμών του άρθρου 1, γ) τη μέριμνα για την ενημέρωση της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων της παρ. 1 του άρθρου 4, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παρούσας και των Κανονισμών του άρθρου 1, δ) τους ελέγχους της παρ. 3 του άρθρου 16. 5. Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες των Περιφερειών της χώρας είναι αρμόδιες για: α) τη διαχείριση των ανεπιτήρητων ιπποειδών, β) τη συνδρομή στους επιτόπιους ελέγχους του άρθρου 11.

Τα ιπποειδή δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των Δήμων.

Η προθεσμία για την καταγραφή εκκίνησε την 21 Οκτωβρίου 2022 και εξέπνευσε την 21 Ιανουαρίου του 2023. Όσα ιπποειδή δεν έχουν δηλωθεί και ταυτοποιηθεί θεωρούνται στο εξής ως ανεπιτήρητα, περιερχόμενα στην ιδιοκτησία της οικείας Περιφέρειας.